تجربه شنا در استخرهای ورزشی یا خانگی، یک تفریح دوست داشتنی است که بسیاری از ما در تابستان‌ها حتما به سراغ آن می‌رویم. بعضی از ما شنا در استخرها را در همه فصل‌های سال، حتی در زمستان هم دنبال می‌کنیم. برای اینکه دمای آب استخر در زمستان مناسب استفاده باشد، باید از تجهیزات مناسب برای گرم کردن آن استفاده شود. گرمایش استخر به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و از تاسیسات متنوعی می‌توان برای این موضوع استفاده نمود. با ما همراه باشید تا شما را با راهکارهای متداول تامین گرمایش آب استخر، آشنا کنیم.

دمای آب استخر باید چگونه باشد؟

ممکن است تا به حال به این سوال فکر نکرده باشید، اما دمای آب استخرها باید در حد مناسبی باشد تا برای استفاده آماده شود. اگر دما کمتر از حد مطلوب باشد، شناگران یا افراد حاضر در استخر، احساس راحتی نخواهند داشت یا حتی ممکن است عملا استفاده از استخر برایشان غیر ممکن باشد. پس مهم است که به‌خصوص در فصل‌های سرد سال، دمای آب استخر تا حد کافی بالا برده شود. این کار با استفاده از تجهیزات متنوع گرمایش استخر امکان‌پذیر می‌شود.

از یک استخر تفریحی، انتظار می‌رود دمای آب آن بین 24 تا 29 درجه سانتیگراد باشد. آب استخرهای با هدف درمانی، می‌تواند دمای بیشتر تا حدود 35 درجه داشته باشد. آب استخر هتل‌ها معمولا باید تا دمای 30-28 درجه گرم شده باشد. اما در مورد جکوزی، دمای آب بالاتر مورد نیاز است که تقریبا در بازه 36 تا 40 درجه خواهد بود.

در نتیجه استخرهای مختلف به آبی نیاز دارند که تا دمایی بیشتر از دمای اتاق گرم شده باشد. این موضوع بدون استفاده از تجهیزات گرمایشی مخصوص برای استخرها، ممکن نمی‌شود. مرحله اول برای انتخاب و طراحی سیستم گرمایشی استخرها، تعیین کردن دمای مورد انتظار برای آن استخر است.

همچنین در مورد انتخاب تجهیزات منتخب گرمایش استخر، نیاز است در مورد ظرفیت حرارتی یا گرمایشی مورد نیاز آن بدانیم. ظرفیت حرارتی با دانستن پارامترهایی مثل بار گرمایش اولیه آب و اتلاف گرما از سطح آب استخر، مشخص می‌شود.

بنابراین به‌طور کلی فراهم کردن دمای مناسب در آب استخرها، از الزامات است و این دما معمولا بالای 28 درجه سلسیوس براورد می‌شود. دمای پایین‌تر از این میزان، به ویژه زیر 26 درجه، برای شناگران مطلوب نخواهد بود. این در حالی است که در پاییز و زمستان سرمای هوا باعث کاهش دمای آب می‌شود و بخشی از گرمای آب هم از سطح آن هدر می‌رود.

معرفی روش‌های رایج گرمایش استخر

تاسیسات گرمایشی به کاربرده شده در فضای استخرها، در قسمت‌هایی مربوط به افزایش دمای آب استخر و در بخشی دیگر مربوط به گرمایش سالن استخر هستند. هریک از این دو بخش بدون دیگری بی معنی است و تکمیل کننده هم هستند تا محیط درون استخر را به فضای مناسبی برای شناگران تبدیل کنند.

به این معنا که یک محیط سرد، آب درون استخر را هم به زودی سرد می‌کند. به‌همین دلیل باید از تاسیسات مناسب بدین منظور استفاده شود. روش‌ها و تجهیزات مورد استفاده برای گرم کردن محیط استخر و آب درون آن، باید تا حد ممکن مقرون به‌صرفه بوده و همچنین پاسخگوی وسعت آن فضا باشند.

تجهیزات گرمایشی آب استخر

1- مبدل حرارتی برای گرمایش استخر

یکی از رایج‌ترین وسایل مورد استفاده برای گرم کردن آب استخرها، مبدل حرارتی است. مبدل حرارتی در مواردی قابل استفاده است که موتورخانه‌ای برای گرمایش مرکزی در آن خانه یا استخر تفریحی-ورزشی وجود داشته باشد. در این صورت مبدل حرارتی در تاسیسات گرمایشی بین دیگ موتورخانه و لوله کشی مخصوص برای تامین آبگرم استخر گذاشته می‌شود.

مبدل حرارتی آب گرم را از بویلر یا دیگ موتورخانه گرفته و با لوله‌کشی به استخر وارد می‌کنند تا کم کم آب درون استخر به دمای لازم برسد. این تجهیزات معمولا به شکل لوله و پوسته (Shell & Tube) طراحی شده و از مس، استیل، چدن یا تیتانیوم ساخته می‌شوند. یکی از معضلات استفاده از این تاسیسات گرمایش استخر، مساله سختی آب است که باعث تشکیل رسوب کلسیم کربنات در ساختار مبدل می‌شود.

رسوبات به مرور هم جلوی جریان عبوری آب را می‌گیرند و هم میزان انتقال گرما را کمتر می‌کنند. در یک کلام کارایی سیستم را کاهش می‌دهند. به‌همین دلیل از روش اسیدشویی برای تمیز کردن رسوبات یا دستگاه‌های ضد رسوب مغناطیسی یا اولتراسونیک برای جلوگیری از تشکیل رسوب در مبدل حرارتی، استفاده می‌شود.

2- پکیج گرمایشی استخر

در بعضی شرایط ممکن است سیستم گرمایش مرکزی وجود نداشته باشد تا از موتورخانه آن با کمک مبدل حرارتی برای گرم کردن آب استخر استفاده شود. یا ممکن است به خاطر محدودیت‌هایی که در مورد مخارج و محل فیزیکی وجود دارد، تصمیم گرفته شود که از موتورخانه‌ها استفاده نشود. در این صورت می‌توان از پکیج گرمایش استخر استفاده کرد که مثل یک موتورخانه کوچک درون یک دستگاه جا گرفته است.

این پکیج‌ها همه تاسیسات لازم برای گرم کردن آب استخر و جکوزی را در خود جا داده‌اند؛ از جمله دیگ آبگرم، مبدل حرارتی، پمپ سیرکولاتور، ترموستات صنعتی و… . در نتیجه فضای کمتری اشغال می‌کنند و در مقایسه با احداث موتورخانه با تمام تجهیزات، نسبتا سیستم مقرون بصرفه‌تری محسوب می‌شوند.

3- هیتر گازی

هیترها هم می‌توانند نقش موثری در بالا بردن دمای آب استخرها داشته باشند. هرچند این وسایل بیشتر برای استخرهای کوچک تا متوسط مانند استخر خانه‌ها به‌کاربرده می‌شوند. در یک هیتر گازی همانطور که از اسمش پیداست، از ایجاد شعله برای گرم کردن آب استفاده می‌شود؛ با این تفاوت که شعله آتش به‌طور مستقیم با لوله‌ای که آب استخر در آن جریان دارد، در تماس است.

این مدل گرمایش استخر اگرچه در هنگام خرید دستگاه گران تمام می‌شود، اما در عوض از گاز استفاده می‌کند که ارزان‌تر از برق است و در ضمن، فضای کمتری نیز نسبت به موتورخانه‌ها و تجهیزاتش اشغال می‌کند.

4- هیتر برقی

در ساختار یک دستگاه هیتر برقی، المنت های صنعتی وجود دارد که از نیروی برق برای داغ شدن آن‌ها استفاده می‌شود. از آن جا که این دستگاه‌ها میزان برق زیادی مصرف می‌کنند و ظرفیت حرارتی کمتری نسبت به پکیج و هیتر گازی دارند، صرفا جهت گرم کردن آب جکوزی و استخرهای بسیار کوچک خانه‌ها به کار گرفته می‌شوند.

درباره هیتر بخوانید: مقایسه هیتر برقی و گازی

5- گرمایش استخر با پمپ حرارتی

پمپ حرارتی به تجهیزاتی گفته می‌شود که از انرژی برق و هوای گرم محیط کمک می‌گیرد تا دمای آبی را که از درون آن عبور می‌کند، بالا ببرد و در نتیجه آب را گرم کند. نحوه کار این دستگاه به شکلی است که یک فن، هوای گرم محیط را به درون دستگاه می‌کشد. هوای گرم از بین کویل‌های اِواپراتور رد شده و مایع مبردی که در این لوله‌‌ها قرار دارد، گرمای هوا را گرفته و به حالت گاز مبدل می‌گردد. دمای گاز گرم شده در جزء بعدی که کمپرسور است، دوباره بالا می‌رود. قسمت بعد کندانسور است که گرما را از گاز داغ شده گرفته و به آب استخر می‌دهد.

این روند باعث می‌شود دمای آب بین 3 تا 5 درجه بالاتر برود. مبرد هم که با از دست دادن دما به فاز مایع برگشته، دوباره به اواپراتور بازگشته و چرخه مذکور یکبار دیگر انجام خواهد شد. از فواید گرمایش استخر با پمپ حرارتی، استفاده از مبرد است که باعث مصرف بهینه انرژی میشود. از طرفی پمپ‌های حرارتی این معایب را هم دارند که هم ظرفیت حرارتیشان کم است، هم خریدشان گران‌تر تمام می‌شود.

6- گرمایش استخر با انرژی خورشیدی

شما می‎توانید از انرژی خورشیدی هم برای گرم کردن آب استخرتان کمک بگیرید. این کار با استفاده از پنل‌های خورشیدی یا آبگرمکن‌های خورشیدی و همچنین تشک خورشیدی قابل اجراست. در پنل‌های خورشیدی، انرژی نور خورشید به برق تبدیل شده و برای راه‌اندازی آبگرمکن‌ها به کارگرفته می‌شود.

اگرچه این پنل‌ها گران قیمت هستند و بودجه مورد نیاز برای این کار ممکن است شما را از تهیه پنل و استفاده از نور خورشید باز دارد، اما می‌توانید به جنبه دیگر کار که استفاده از انرژی پاک و رایگان خورشید هست و ضرری برای محیط زیست یا نیازی به مصرف سوخت فسیلی نداشته و باعث آلوده کردن هوا نمی‌شود، هم توجه کنید.

تشک‌های خورشیدی هم ابزاری مشابه برای گرمایش استخر هستند که به جای تولید برق، مستقیما گرمای خورشید را به آبی منتقل می‌کنند که در استخر یا موارد دیگر از آن استفاده می‌شود. اگر این سیستم مد نظر شماست، هم نیاز به یک پمپ برای به جریان انداختن آب دارید و هم باید ابعاد تشک به اندازه استخر شما باشد.

تشک‌های خورشیدی معمولا برای استخرهای کوچک قابل استفاده هستند، چون پمپ آب از عهده انتقال میزان محدودی آب برمی‌آید و نیاز به گرم کردن کل آب استخر است. برای استفاده از پنل و تشک خورشیدی، نیاز به سطحی با وسعت لازم دارید که نور کافی را از خورشید دریافت کند.

بیشتر بخوانید: آبگرمکن خورشیدی چگونه کار میکند؟

تجهیزات گرمایشی هوای سالن استخر

از روش‌های گرمایش آب استخر که بگذریم، نوبت به گرمایش سالن یا محوطه درون استخر می‌رسد. برای گرم کردن محیط استخر هم راهکارهای مختلفی وجود دارد. اگر گرم کردن قسمت‌هایی مثل رختکن، لابی و مانند آن مد نظر شماست، یک راه خوب برای تامین دمای مطلوب در فصل‌های سرد سال، استفاده از سیستم‌های گرمایش از کف است. چراکه از لحاظ مصرف انرژی و هزینه‌های مربوط به آن، بهینه و کارساز است.

برای گرم کردن قسمتی از فضای درون استخر که کاسه استخر در آن قرار دارد، استفاده از تجهیزاتی است که گرمایش تشعشعی و تابشی ایجاد کنند. این تاسیسات گرمایش استخر باید در سقف نصب شوند و چندین فایده قابل توجه دارند. اول این که احتیاجی به لوله‌کشی و اشغال فضا درون ساخت ندارند. دوما مسیر هدایت گرما در آن‌ها مشخص است که باعث می‌شود سرعت تبخیر آب استخر را بیشتر نکند. از طرفی حالت دمنده و فن‌دار ندارند که از ایجاد حس سرما در شناگر موقعی که از استخر بیرون می‌آید، جلوگیری خواهد کرد. نمونه‌ای از این تجهیزات، بخاری‌های تابشی سقفی هستند.

اگر برای گرمایش هوای سالن استخر از هواساز یا تاسیست مشابهی استفاده شود که هوای گرم تولید کرده و به داخل فضا می‌دمند، در هنگام طراحی مسیر کانال‌های هوا باید به این مساله دقت شود که هیچ مسیری به طرف کاسه استخر منتهی نشود. چراکه این کار نرخ تبخیر آب استخر را بالا خواهد برد. به‌همین دلیل هم استفاده از هیترها در این مورد درست نیست و بهترین روش، همان تجهیزات تابشی برای گرمایش استخر است.